Stress klachten en symptomen herkennen

Iedereen heeft wel eens last van stress. Bij de meeste volwassenen ligt de oorzaak in de druk van werk, het gezin, school en dagelijkse verantwoordelijkheden. Of je nu langere tijd stress ervaart of juist kort vanwege iets specifieks – het kan onverwachte effecten hebben op je leven. Maar hoe kun je stress herkennen?

Wat is stress?

Stress is een normale reactie van het lichaam op een bedreigende situatie. Wanneer je stress ervaart, maakt je lichaam hormonen aan zoals adrenaline en cortisol, die je helpen te vechten of te vluchten. Deze hormonen zorgen ervoor dat je hartslag, ademhaling en bloeddruk stijgen. Je spieren spannen zich aan en je kunt gaan zweten.

Soorten stress

Er zijn verschillende soorten stress. De meest voorkomende soorten zijn:

• Acute stress: dit is een korte periode van stress die wordt veroorzaakt door een specifieke gebeurtenis, zoals een ongeluk, een examen of een sollicitatiegesprek.
• Chronische stress: dit is een langdurige periode van stress die wordt veroorzaakt door een aantal factoren, zoals een drukke baan, geldzorgen of relatieproblemen.

Stress kan zowel positief als negatief zijn. Positieve stress kan je helpen om beter te presteren op school of op het werk. Het kan je ook motiveren om nieuwe dingen te proberen. Negatieve stress kan echter leiden tot lichamelijke en psychische gezondheidsproblemen. 

Wat zijn de gevolgen van stress?

Stress kan een negatieve invloed hebben op je lichamelijke en psychische gezondheid. De gevolgen van stress kunnen variëren van mild tot ernstig. Enkele van de meest voorkomende klachten en symptomen van stress zijn:

1. Lichamelijke klachten stress: hoofdpijn, rugpijn, maagpijn, vermoeidheid, verhoogde bloeddruk, hartkloppingen, zweten, spierspanning
2. Psychische klachten stress: angst, depressie, slaapproblemen, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, impulsiviteit, woede-uitbarstingen
3. Gedragsveranderingen door stress: roken, alcoholmisbruik, overmatig eten, drugsgebruik, sociale isolatie
4. Prestatieproblemen: op school, op het werk, in de sport

Wat doet stress met je lichaam?

Is stress altijd slecht voor je? Stress is niet per definitie slecht. Deskundigen zijn van mening dat als het in een gelimiteerde hoeveelheid komt, het je een zetje en gevoel van urgentie geeft om je ertoe te zetten dingen voor elkaar te krijgen. Dat komt omdat stress een natuurlijke respons is die de zogeheten vecht-of-vluchtreactie activeert. In heel vroegere tijden zorgde stress voor een verhoogde hartslag en spierspanning als er gevaar dreigde. Vandaag de dag vindt een gelijksoortige reactie plaats wanneer mensen veel werk te doen hebben of zich iets voordoet wat onmiddellijke aandacht vereist. Deze reactie werkt als een motivator om in actie te komen, maar veel stressvolle momenten gedurende een langere periode kunnen zeer schadelijk zijn voor de geestelijke en fysieke gezondheid.

De oplossing: Laat stress niet de baas worden. Als het gevoel van scherp en productief zijn gaat lijken op je overweldigd voelen of overvraagd, doe dan een stapje terug. Neem pauzes wanneer je ze nodig hebt en plan tijd voor jezelf in om te ontspannen.

Hoe kun je stress verminderen?

Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om stress te verminderen. Enkele tips:

• Zorg voor voldoende slaap
• Eet gezond
• Beweeg regelmatig (lees blog over bewegen in de buitenlucht)
• Neem voldoende pauzes op je werk
• Leer te ontspannen, bijvoorbeeld door yoga, meditatie of massage
• Neem af en toe een dagje vrij
• Praat met iemand over je zorgen
• Zoek professionele hulp als je de stress niet zelf onder controle kunt krijgen

Stress maakt je sloom

Waar een beetje stress je juist kan motiveren om in actie te komen, heeft langdurige stress juist een averechts effect. Het kan negatieve effecten hebben op je concentratievermogen en besluitvaardigheid. Van stress kun je zelfs vergeetachtig worden. Hoe meer stress, des te moeilijker je mentale prestatievermogen het heeft.

De oplossing: Verbeter je concentratievermogen met ademhalingsoefeningen die je hartslag omlaag brengen en je op je gemak laten voelen. Je voedingspatroon kan ook een rol spelen bij de strijd tegen stress. Snijbiet is een goed voorbeeld: een portie bevat bijna 40% van de dagelijkse behoefte aan magnesium, waarvan is bewezen dat het je lichamelijke reactie op stressvolle zaken ten goede komt. (recept met snijbiet) Vitamine B12 in voedingsmiddelen hebben een positief effect op je humeur, omdat ze helpen bij het aanmaken van dopamine en serotonine. Als je voedingspatroon hierin tekortschiet, kun je overwegen om dagelijks supplementen te gebruiken die je helpen gevoelens van stress te verminderen en mentale scherpte te bevorderen. 

"Neem elke dag wat tijd voor jezelf om druk van buitenaf de baas te blijven."

Wat stress met je spieren en buik kan doen

Veel mensen ervaren de emotionele symptomen van stress als gevoelens van bezorgdheid, rusteloosheid of irritatie. Maar stress kan zich ook uiten in hoofdpijn, gespannen spieren of spijsverteringsproblemen. Als je je gespannen of sloom voelt, kan het helpen om de stress in je leven te verminderen.

De oplossing: Verminder de spanning in je spieren door meer te bewegen. Onderzoeken tonen aan dat bewegen de aanmaak van stresshormonen tempert terwijl je lichaam endorfinen aanmaakt die je stemming helpen verbeteren. Gefermenteerd voedsel zoals kimchi, tempeh en zuurkool bevat gezonde probiotische bacteriën, vitamines en antioxidanten waarvan onderzoekers zeggen dat ze een goed humeur ondersteunen en goed zijn voor je maagdarmstelsel. Elke dag een multivitamine nemen is een goede vervanger voor gefermenteerde voedingsmiddelen.

Stress kan leiden tot vermoeidheid en slaapgebrek

Zelfs kortdurende hardnekkige stress kan het ’s avonds in slaap vallen moeilijker maken en leiden tot vermoeidheid overdag. Dat wil je natuurlijk niet. Als je door je werk slecht slaapt en je vaak moe voelt, kan dat van invloed zijn op je productiviteit.

De oplossing: Kijk minstens een uur voordat je naar bed gaat niet meer naar digitale schermen – ga bijvoorbeeld een boek lezen – om je lichaam voor te bereiden op slapen. Een paar druppels lavendelolie in de kamer sprayen, kan je helpen te ontspannen. Hoe jij het verminderen van stress ook aanpakt, het begint allemaal met goed voor jezelf zorgen. Plan elke dag wat tijd voor jezelf in zodat de druk van buitenaf je niet de baas wordt. Het kan best even duren voordat je hebt uitgevonden wat voor jou het beste werkt, maar het is de moeite waard als het om je algehele welzijn gaat.

Stress kan zijn tol eisen van je huid

Stress is soms echt van je gezicht af te lezen. Uit onderzoek blijkt dat langdurige stress het niveau van het hormoon cortisol verhoogt, en dat kan acné veroorzaken. Stress wordt ook in verband gebracht met andere huidproblemen zoals uitdroging en fijne lijntjes en rimpels.

De oplossing: Om stress te verminderen kun je overwegen om yoga toe doen, in combinatie met mindfulness en ademhalingsoefeningen. Yoga blijkt een sterke strijder tegen stress, omdat het je stemming verbetert en angstgevoelens vermindert. Daarnaast kun je hydraterende producten toevoegen aan je huidverzorgingsroutine.

Conclusie

Stress is een normale reactie van het lichaam op een bedreigende situatie. Stress kan zowel positief als negatief zijn. Negatieve stress kan echter leiden tot gezondheidsproblemen. Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om stress te verminderen. Als je last hebt van stress, is het belangrijk om hulp te zoeken bij een professional.

Bronnen:

1.  De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (https://www.nvvp.net/)
   
   
2. Het Voedingscentrum (https://www.voedingscentrum.nl/)
   
   
3. De Hartstichting (https://www.hartstichting.nl/)
   
   
4. Het RIVM (https://www.rivm.nl/)